1936թ-ին ամերիկացի տնտեսագետ Ջ. Քեյնսի կողմից հեղինակած «Զբաղվածության, տոկոսի և փողի ընդհանուր տեսություն» աշխատությունը եկավ լրացնելու այն բացը, որը առկա էր մինչ այդ ներկայացված տեսություններում և կառավարությունների համար դարձավ կողմնորոշիչ ազգային տնտեսություններում առաջացած խնդիրները լուծելու համար: Քեյնսի այս տեսությունը փաստորեն հիմք հանդիսացավ մակրոտնտեսագիտության, որպես առանձին համակարգված գիության առաջացման: Ի տարբերություն դասական տնտեսագետների, Քեյնսի տեսության հիմքում ընկած է այն գաղափարը, որ շուկայական տնտեսությունները ոչ միշտ են կարողանում ինքնակարգավորվել՝ արգելակվելով ոչ ճկուն գների առկայությամբ: Այս դեպքում տնտեսությունը չի կարող առանց միջամտության՝ գների կարգավորման դասական մոտեցմամբ, դուրս գալ ճգնաժամային իրավիճակներից, այլ միայն հնարավոր է դա անել ամողջական պահանջարկի խթանման պետական քաղաքականության շնորհիվ: Քեյնսյան այս մոտեցումը հետագայում ստացավ տնտեսության «Քեյնսի հեղափոխություն» ձևակերպումը:
Հարկ է առանձնացնել ևս մեկ հանգամանք, որը նպաստեց մակրոտնտեսագիտության կայացմանը՝ անընդհատ վիճակագրությունը և դրա տվյալները: Միայն վիճակագրական տվյալների առկայությամբ է հնարավոր ընդհանուր պատկերացումներ կազմել ողջ տնտեսության մասին, ինչը հնարավորություն է տալիս մակրոտնտեսական վերլուծություններ անել և տեսությունը զարգացնել:
Մակրոտնտեսագիտության կայացման ընթացքում զարգացան երկու հիմնական դպրոցներ.
Դասական դպրոցը , որի հիմքում ընկած էր այն գաղափարը, որ տնտեսությունը հավասարակշռված կզարգանա ազատ առևտրի շնորհիվ, ինչը կհանգեցնի աշխատանքի լրիվ զբաղվածության և ռեսուրսների արդյունավետ բաշխման, և որ ամենևին էլ պետության միջամտության անհրաժեշտություն չկա:
Քեյնսյան դպրոցի ներկյացուցիչները գտնում էին, որ զուտ շուկայական մեխանիզմների շնորհիվ, առանց պետական միջամտության, հնարավոր չի ապահովել մակրոտնտեսական մշտական կայունություն և հավասարակշռություն, որ անխուսափելի են դրանց պարբերաբար խախտումները և տնտեսական ցնցումները:
Քեյնսյան մակրոտնտեսական մոդելը բավական արդյունավետ կերպով նկարագրում և կիրառվում էր մինչև 20-րդ դարի 70-ական թվականները: 70-ականներին տնտեսական նոր խնդիրներ ի հայտ եկան՝ կապված գնաճ բարձ տեմպերի հետ: Շատեը դա բացատրում էին պետության ակտիվ միջամտությամբ: Հենց այս մոտեցումը հանգեցրեց մակրոտնտեսագիտական տեսության այսպես կոչված «քեյնսյան հակահեղափոխության»՝՝ մոնետար տեսության, Մելթոն Ֆրիդմանի գլխավորութամբ, որը դասական տեսության վերանայված մոտեցում էր: Մոնետարիստները վերադառնալով տնտեսության ինքնակարգավորման գաղափարին՝ առանձնահատուկ ուշադրություն էին դարձնում տնտեսության մեջ փողի զանգվածին: Ըստ մոնետար տեսության, փողի կայուն առաջարկը , այլ ոչ թե կարգավորման քեյնսյան տրամաբանությամբ դրա անընդհատ փոփոխությունը, կհանգեցնի մակրոտնտեսական կայունության: Մոնետարիզմը տնտեսագիտական տեսությունների նոր ալիք առաջացրեց, որոնք հիմնված էին ինքնակարգավորվող շուկաների տրամաբանության վրա: Այս տեսություններն էլ հիմք հանդիսացան նոր-դասական մակրոտնտեսագիտության առաջացման: Սրան զուգահեռ զարգացավ նաև նոր քեյնսյան տեսությունը, բայց արդեն հիմնված միկրոտնտեսական մոտեցումների վրա:
Մակրոտնտեսագիտության կայացման ընթացքում զարգացան երկու հիմնական դպրոցներ.
Դասական դպրոցը , որի հիմքում ընկած էր այն գաղափարը, որ տնտեսությունը հավասարակշռված կզարգանա ազատ առևտրի շնորհիվ, ինչը կհանգեցնի աշխատանքի լրիվ զբաղվածության և ռեսուրսների արդյունավետ բաշխման, և որ ամենևին էլ պետության միջամտության անհրաժեշտություն չկա:
Քեյնսյան դպրոցի ներկյացուցիչները գտնում էին, որ զուտ շուկայական մեխանիզմների շնորհիվ, առանց պետական միջամտության, հնարավոր չի ապահովել մակրոտնտեսական մշտական կայունություն և հավասարակշռություն, որ անխուսափելի են դրանց պարբերաբար խախտումները և տնտեսական ցնցումները:
Քեյնսյան մակրոտնտեսական մոդելը բավական արդյունավետ կերպով նկարագրում և կիրառվում էր մինչև 20-րդ դարի 70-ական թվականները: 70-ականներին տնտեսական նոր խնդիրներ ի հայտ եկան՝ կապված գնաճ բարձ տեմպերի հետ: Շատեը դա բացատրում էին պետության ակտիվ միջամտությամբ: Հենց այս մոտեցումը հանգեցրեց մակրոտնտեսագիտական տեսության այսպես կոչված «քեյնսյան հակահեղափոխության»՝՝ մոնետար տեսության, Մելթոն Ֆրիդմանի գլխավորութամբ, որը դասական տեսության վերանայված մոտեցում էր: Մոնետարիստները վերադառնալով տնտեսության ինքնակարգավորման գաղափարին՝ առանձնահատուկ ուշադրություն էին դարձնում տնտեսության մեջ փողի զանգվածին: Ըստ մոնետար տեսության, փողի կայուն առաջարկը , այլ ոչ թե կարգավորման քեյնսյան տրամաբանությամբ դրա անընդհատ փոփոխությունը, կհանգեցնի մակրոտնտեսական կայունության: Մոնետարիզմը տնտեսագիտական տեսությունների նոր ալիք առաջացրեց, որոնք հիմնված էին ինքնակարգավորվող շուկաների տրամաբանության վրա: Այս տեսություններն էլ հիմք հանդիսացան նոր-դասական մակրոտնտեսագիտության առաջացման: Սրան զուգահեռ զարգացավ նաև նոր քեյնսյան տեսությունը, բայց արդեն հիմնված միկրոտնտեսական մոտեցումների վրա:
Комментариев нет:
Отправить комментарий